Vẫn còn hiện tượng thuốc y học cổ truyền chứa corticoid

Theo thông tin từ Cục Quản lý y, dược cổ truyền (trực thuộc Bộ Y tế) thì thời gian qua, Bộ Y tế đã tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát chất lượng dược liệu, vị thuốc y học cổ truyền (YHCT) trên phạm vi toàn quốc. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy vẫn còn nhiều dược liệu không đảm bảo được tiêu chuẩn chất lượng những vẫn lưu thông trên thị trường, thậm chí xuất hiện ở cả các cơ sở khám chữa bệnh.

Nói về nguyên nhân dẫn tới tình trạng này, các chuyên gia trong lĩnh vực y tế cho rằng đó là do dược liệu không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, trong khi năng lực của các trung tâm kiểm nghiệp các địa phương chưa đảm bảo, bản thân các cơ sở khám chữa bệnh chỉ kiểm tra chất lượng bằng cảm quan, dẫn tới không kiểm soát tốt chất lượng dược liệu trên địa bàn.

Theo đó, muốn kiểm soát tốt chất lượng dược liệu, các vị thuốc y học cổ truyền thì các cơ sở khám chữa bệnh và bán dược liệu cần yêu cầu các đơn vị cung ứng có đầy đủ chứng nhận xuất xứ hàng hóa của từng lô hàng do chính quyền nước xuất xứ cấp, đồng thời phải có dấu xác nhận của Cục Quản lý y, dược cổ truyền; đối với từng lô dược liệu cũng cần có giấy chứng nhận chất lượng hàng hóa phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế (C/Q) hoặc tiêu chuẩn của nước sản xuất.

Về công tác quản lý chất lượng dược liệu, đại diện Cục Quản lý y, dược cổ truyền cũng cho biết, cơ quan này đã lên danh sách 65 loại dược liệu được sử dụng thường xuyên nhất trong các cơ sở kinh doanh, khám chữa bệnh và yêu cầu các cơ sở phải có mẫu loài đối chứng, nhằm tránh dược liệu giả hoặc sử dụng nhầm lẫn; lên danh sách 25 dược liệu cần có phiếu kiểm nghiệm, bao gồm các mẫu đã từng bị phát hiện không đảm bảo chất lượng điều trị hoặc có hoạt chất kém.

Cục cũng thông tin thêm là các dược liệu bị nhầm loài, dược liệu giả thường được thay thế bằng những loài rẻ tiền hơn với trị giá chênh lệch cả triệu đồng/kg hay chỉ bằng 22 - 30% so với dược liệu thật. Bên cạnh đó, một số dược liệu không có hoạt chất hoặc bị nhuộm mày.

Về công tác kiểm nghiệm các mặt hàng thuốc nói chung và chất lượng dược liệu nói riêng, Phó viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc TW - TS Nguyễn Đăng Lâm cho biết, có khoảng 40 nghìn mẫu thuốc tân dược, đông dược, dược liệu được hệ thông kiểm nghiệm trên cả nước lấy về mỗi năm để phục vụ công tác kiểm nghiệm. Trong đó có khoảng 20% là dược liệu và thuốc đông dược. Tăng cường kiểm tra nhằm phát hiện và cảnh báo các loại dược liệu kém chất lượng trong những năm qua cũng góp phần không nhỏ vào việc thay đổi chất lượng nguồn dược liệu nói chung.

Tuy nhiê, theo TS. Lâm thì hiện vẫn còn các mẫu dược liệu có hàm lượng hoạt chất thấp, không đạt yêu cầu. Đáng lo ngại là hiện tượng này không chỉ xảy ra ở nhóm dược liệu đắt tiền mà ngay các các loại dược liệu giá không cao cũng có.

Bên cạnh dược liệu kém chất lượng, cơ quan kiểm nghiệm còn phát hiện các thuốc y học cổ truyền bị bỏ tân dược, trong đó chủ yếu là corticoid, một hoạt chất có tác dụng chống viêm mạnh. 

Corticoid là hoạt chất có nhiều tác dụng phụ, do đó, hành vi lén bỏ tân dược vào dược liệu đông y là rất nguy hại cho người dùng. Quá trình kiểm tra cho thấy phần lớn dược liệu không đảm bảo chất lượng là loại không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thậm chí không có nhãn mác mà chỉ là các viên hoàn, gói bột. Do đó, TS.Lâm khuyến cáo người dân không nên mua thuốc theo kinh nghiệm, truyền miệng để đảm bảo an toàn sức khỏe của bản thân./.